درباره «روشن» و اجرای تماشایی بازیگر اصلی‌اش در یک نقش جدی/

.
«روشن» فیلم رضا عطاران است. همانطور که کارگردان گفته این فیلم، اثری است که برای او نوشته شده بوده. برخلاف نقش‌های قبلی جدی عطاران مثل «دهلیز» که توانایی های دراماتیک عطاران و جدی بازی کردن یک کمدین بود. اینجا انگار نقش برای قامت عطاران خلق شده و او هم به بهترین شکل ممکن آن را اجرا می‌کند. «روشن» فیلمِ شخصیت اصلی‌اش است. تحقیر هر روزه شخصیت روشن با بازی رضا عطاران، چیزی نیست که فیلمساز روی آن تمرکز کرده، بلکه واکنش‌اش به این تحقیر اصل داستان است، و دنیای فیلم، نه یک واقعیت بی‌رحم و بی‌تفاوت که برساخته‌ای از نگاه «روشن» به دنیاست، و به نوعی دنیای فیلم از درون چشم‌های روشن خلق می‌شود.
.
عطاران با خود گذشته‌ای را به فیلم می‌آورد که بخش اعظمی از باور پذیری فیلم را محقق می‌کند. اثری مانند روشن طوری است که بود و نبودش وابسته به اجرای بازیگر اصلی اش است و عطاران به خوبی توانسته از پس نقش بربیاید. پرسوناژ شخصیت بی‌دست و پایی که سال‌ها عطاران در آثاری مثل «ورود آقایان ممنوع» و «نهنگ عنبر» از خود ساخته، اینجا انگار از دنیای بی‌خطر کمدی درآمده و وارد دنیای واقعیت شده. اینجا عطاران تا حدی همان ابزارها را استفاده می‌کند، همان نگاه‌ها، همان التماس‌ها، اما اینجا تاثیرش هولناک می‌شود تا بامزه، چرا که حالا عواقب این عقب افتادن، این ناسازگاری با قوانین دنیای جدید احساس می‌شود. این بار «روشن» عطاران شما را نمی‌خنداند، چون شما عاقلی نیستید که روبروی او ایستاده و چیزی می‌دانید که او نمی‌داند، اینجا شما هم مثل روشن هستید، شما هم نمی‌دانید که با این بن‌بست چه کنید.
.
فیلم جدید روح الله حجازی به شدت تحت تاثیر آثار اسکورسیزی است. ارجاعات به راننده تاکسی، پادشاه کمدی و سایر فیلم‌های اسکورسیزی درباره شخصیت‌های به پایان رسیده، اساس لحن و شکل «روشن» را ایجاد کرده‌اند. شاید چیزی شبیه «جوکر» تاد فیلیپس که آن‌هم تمام قوتش را از قهرمان‌های به بحران رسیده اسکورسیزی گرفته بود. نکته مهم اینکه همانطور که جوکر بدون واکین فونیکس و «راننده تاکسی» و «پادشاه کمدی» بدون دنیرو بی‌معنا هستند، «روشن» را هم نمی‌توان بدون رضا عطاران ساخت.