یادداشتی از علی ملاصالحی
.
چطور می‌توان درباره تاریخ فیلم ساخت؟ به این سوال دقت کنید، منظور فیلم ساختن درباره یک واقعه تاریخی نیست. منظور خودِ مفهوم تاریخ است. تاریخ نه الزاما به معنای پاسخ به این سوال که «چه اتفاقی» افتاده، بلکه بیشتر پاسخ به این سوال که «چرا» و «چگونه» چنین اتفاقی افتاده ، می‌افتد و یا خواهد افتاد.
.
«جنایت بی‌دقت» پاسخ این سوال را با روایت سه داستان مختلف با نقطه مشترک سینما می‌دهد. قصه‌هایی که هر کدام از روایت ها در فضا و زمان متفاوتی در حال وقوع هستند. با حربه‌ی روی هم گذاشتن لایه‌های مختلف روایت، فرم خلاقانه و بدیع مکری این بار کارکردی تحلیلی به خود می‌گیرد. انگار که در حال خواندن سرسری یک دایرﺓالمعارف تاریخی هستید و شباهت اتفاقات تاریخی با فواصل چندین دهه، نظرتان را جلب می‌کند. الگوهایی از بی‌دقتی، بی‌مدیریتی، خطاهای فردی و سازمانی، و گاهی زیاده خواهی، که دائم در تاریخ تکرار شده‌اند. الگوهایی که با واکاوی و تماشای چندباره‌شان بیشتر و بیشتر به چشممان می‌آیند تا جایی که به بخشی از مفهوم وجودی خود ما به عنوان مخاطب یا یک جامعه تبدیل می‌شوند. هر اندازه که فرم «ماهی و گربه» و «هجوم» جالب و دیدنی هستند، اینجا انگار مکری توانسته روحی پیدا کند تا در کالبد این بازی پیچیده و طراحی شده بریزد، و پوسته مکانیکی اثرش را با درکی عمیق و تاریخ از کشورش پرکند.
.
تحلیل فیلم جدید مکری نیازمند بحث مفصلی است که باید بعد از نمایش گسترده آن داشت. واکاوی و تحلیل شبکه پیچیده‌ای از نمادها که با دیدن چندباره، حتی جنبه‌های بیشتری را برای مخاطب آشکار می‌کن‌. شاید این داخل کردن عنصر زمان یا شکل مکتوبش یعنی تاریخ به روایت، اثر مکری را کمی شبیه «اژدها وارد می‌شود» مانی حقیقی کرده است، که آن هم اثری تاویل پذیر و پیچیده بود.
.
شبکه نمادهای «جنایت بی‌دقت»، به دلیل ارجاعات متعددش به سینما برای همه سینمادوستان دنیا جالب است و استقبال جهانی خوبی هم از آن شده. اما مخاطب ایرانی با درک تاریخ و سینمای کشورش، انگار مجهز به ابزاری بهتر برای مواجهه با این اثر است. فیلم پراز ارجاعات ریز و درشت به تاریخ سینمای ایران است

مخاطبی که با «گوزن‌ها»، «تاراج»، «صمد»، «بهروز وثوقی»، «صفر کشکولی»، «زاون قوکاسیان» آشنا باشند، سطح جدیدی از تسلط بر فیلم خواهند داشت، شاید جایزه‌ای از خالقین اثر برای مخاطبین فیلم باز ایرانی! اما در نهایت آنچه به قدرت اصلی فیلم بدل می‌شود، پرده آخرش است که فیلم از سطح گذشته و حال رها می‌شود و با آینده ترکیب ‌می‌شود. در نهایت «جنایت بی‌دقت» خود، بدل به چیزی می‌شود که درباره‌اش صحبت می‌کند و نمایی پیشگویانه می‌شود که احتمالا خود خالقش هم از معنای آینده آن مطمئن نبوده. آخرین اثر مکری شاید بتواند کوتاه‌تر از زمان فعلی‌اش (چیزی حدود دو ساعت و بیست دقیقه) باشد اما در هر صورت شاید بهترین نمونه از اثری باشد که هم روح زمانه و هویت تاریخی دوران خودش یعنی سال عجیب 2020 را در خود دارد، هم اساسا اثری درباره روح و هویت جمعی یک جامعه و رابطه آن با گذشته، حال و آینده‌اش است.