در شرایطی که روز‌به‌روز داریم به موسم برگزاری جشنواره‌های هنری فجر نزدیک می‌شویم

به گزارش شهروندآنلاین؛ در شرایطی که روز‌به‌روز داریم به موسم برگزاری جشنواره‌های هنری فجر نزدیک می‌شویم، صحبت‌های مدیران فرهنگی کشور حکایت از نگرانی‌های آن‌ها در قبال چگونگی استقبال هنرمندان از جشنواره‌های امسال -به‌ویژه در حوزه سینما- می‌کند. از جمله محمدمهدی اسماعیلی، وزیر ارشاد، که درباره احتمالات مطرح‌شده درباره تحریم جشنواره‌های امسال از سوی برخی هنرمندان گفته: «هنرمند دلش با منافع ملی پیوند خورده و هیچ‌وقت به دنبال کناره‌گیری از فعالیت‌های فرهنگی و هنری نیست. ما الحمدالله با خیل عظیمی از هنرمندانی مواجه‌ایم که عاشقانه به کشور خود کمک می‌کنند و انشاءالله در جشنواره‌های پیش‌روی فجر شاهد استقبال زائدالوصف جریان فرهنگی و هنری کشور باشیم».
این نگرانی‌ها در شرایطی مطرح می‌شوند، که از نظر آماری نیز، به گفته روابط‌عمومی جشنواره بین‌المللی فیلم فجر، وضعیت چندان باب میل مدیران به نظر نمی‌رسد. از جمله اعلام ثبت‌نام 75 فیلم برای شرکت در چهل‌ویکمین دوره جشنواره – که کمترین میزان تقاضای حضور در چند سال اخیر است. این در حالی است که سال گذشته بعد از ثبت‌نام 94 فیلم سینمایی، گفته شده بود که این میزان استقبال از جشنواره به نسبت سال‌های قبل کمترین میزان بوده و سال قبل‌تر هم 110 فیلم برای حضور در جشنواره سی‌ونهم ثبت‌نام کرده بودند که این نیز کمتر از 151 فیلم متقاضی شرکت در جشنواره سی‌وهشتم فیلم فجر بود.
یک جشنواره پرستاره!
با این حال، با توجه به اسامی فیلم‌های احتمالی حاضر در جشنواره، کتمان نمی‌توان کرد که چشم‌انداز روزهای آینده -به رغم واقعیات آماری- چندان هم تاریک نیست. در واقع، در شرایطی که هنوز از انتشار اسامی فیلم‌های متقاضی شرکت در جشنواره چهل‌ویکم خبری نیست، با توجه به اخبار منتشرشده درباره فیلم‌هایی که از ابتدای سال جلوی دوربین رفته یا پروانه ساخت گرفته‌اند، مشخص است که درصد قابل‌توجهی از این 75 اثر توسط سینماگران شناخته‌شده جلوی دوربین رفته‌اند. این نکته به‌خصوص در زمینه کارگردانی مشهود است. فیلمسازانی چون بهمن فرمان‌آرا، کیانوش عیاری، پرویز شهبازی، کیومرث پوراحمد، محسن امیریوسفی، تهمینه میلانی، شهریار بحرانی، نرگس آبیار، محمدعلی باشه‌آهنگر، محمدحسین لطیفی، ‌فرزاد مؤتمن و بهروز شعیبی فیلم‌های جدید خود را جلوی دوربین برده‌اند. در زمینه تهیه‌کنندگی هم این اتفاق به نوعی دیگر رخ داده است. بر اساس مجوزهای ساخت‌ صادرشده شاهدیم که چهره‌های مطرحی چون پیمان معادی، سعید ملکان، بهروز افخمی، فریدون جیرانی، حامد عنقا، رسول صدرعاملی، علیرضا سرتیپی، نیکی کریمی، مصطفی کیایی، غلامرضا موسوی، محمدرضا مصباح، محمدرضا شفیعی و… امسال فیلم یا فیلم‌هایی را برای فیلمسازان تازه‌وارد- برخی هم البته برای خودشان- تولید کرده‌اند.
فهرست فیلمسازان آشنا را با سینماگرانی که یکی-دو فیلم اول آن‌ها مورد توجه قرار گرفته است نیز می‌توان ادامه داد. از جمله مجیدرضا مصطفوی، مهرداد خوشبخت، ابراهیم ایرج‌زاد، حسین امیری دوماری، بهتاش صناعی‌ها‌، ابراهیم ابراهیمیان، سهیل بیرقی، هادی مقدم‌دوست، جواد افشار، مهدی جعفری و حسین ریگی که حضورشان در کنار دو گروه قبلی چشم‌انداز روزهای جشنواره‌ای پرسروصدایی را برای سینمای ایران ترسیم می‌کند.
صف انتظار سیمرغ
اما در بین فیلم‌هایی که سینمادوستان -فارغ از حضورشان در جشنواره یا تحریم این رویداد- مشتاق تماشای آن‌ها بر پرده سینما هستند، شاید بتوان صدر جدول را در اختیار فیلم‌های فیلمسازانی چون بهمن فرمان‌آرا، کیانوش عیاری، پرویز شهبازی، کیومرث پوراحمد و محسن امیریوسفی قرار داد. به‌خصوص «ویلای ساحلی» کیانوش عیاری -با نام قبلی «رکر»- که فارغ از فضا و داستان و شنیده‌هایی که درباره فیلم رسانه‌ای شده، به خاطر تیم بازیگری رضا عطاران، پژمان جمشیدی‌ و ریما رامین‌فر، توقعات زیادی در موردش وجود دارد.
«چشمهایش» بهمن فرمان‌آرا بر اساس رمانی به همین نام از «بزرگ علوی» دیگر پروژه مورد انتظار جشنواره امسال می‌تواند باشد، البته به شرط اینکه این فیلم بر موانع سرمایه‌گذاری و تولید غلبه کند و آماده نمایش در جشنواره شود، که با توجه به شرایط حاکم بر تولید آثار سینمایی بعید به نظر می‌رسد.
«پرونده باز است» کیومرث پوراحمد نیز در حال تجربه این معضل به شکلی دیگر است. فیلمی با بازی سام قریبیان و مه‌لقا باقری که با این که فیلمبرداری‌اش به پایان رسیده، اما به دلیل اتفاقاتی، خود پوراحمد خبر از غیبتش در جشنواره داده است. فیلمی که در صورت آماده شدن می‌تواند بعد از سال‌ها کیومرث پوراحمد را وارد رقابت جشنواره کند.
«شهر خاموش» احمد بهرامی نیز توقعات زیادی ایجاد کرده است. به‌خصوص به دلیل سروصداهایی که «دشت خاموش»، فیلم قبلی این کارگردان، به راه انداخته بود، این فیلم از همان اولین روزهای تولید با بازی باران کوثری توجهات زیادی را معطوف به خود کرده است.
«رکسانا»ی پرویز شهبازی -هشتمین فیلم بلند سینمایی‌ این کارگردان که چهار سال بعد از «طلا» او را بار دیگر به جشنواره می‌آورد؛ «بی‌داد» سهیل بیرقی -چهارمین فیلم کارگردان بعد از فیلم‌های «من»، «عرق سرد» و «عامه‌پسند»؛ «زمانی در ابدیت» مهدی نوروزیان که بیشتر به خاطر همکاری لیلا حاتمی و نیکی کریمی نگاه‌ها را به خود معطوف کرده؛ و البته «قیف» محسن امیریوسفی -جدیدترین فیلم کارگردان، یازده سال بعد از «آشغال‌های دوست‌داشتنی» با بازی جواد عزتی، غلام‌رضا نیک‌خواه و کتایون ریاحی دیگر فیلم‌هایی هستند که نگاه‌های بسیاری به‌شان دوخته شده- و سینمادوستان بسیاری منتظر تماشای آن‌ها در روزهای جشنواره هستند. البته به شرط اینکه تا آغاز جشنواره آماده نمایش شده باشند یا از موانع پرشمار موجود در مسیر توانسته باشند عبور کنند.
نهادهای فرهنگی در صف
به‌رغم صف شلوغ فهرست فیلمسازان شناخته‌شده، اما فیلمسازان موسوم به جریان سینمای ارزشی نیز امسال به احتمال زیاد حضوری پررنگ در جشنواره خواهند داشت. به‌خصوص که به دلیل کرونا و پس از آن هم فضای ملتهب اجتماعی، عملا تنها جریانی که سینما را در ماه‌های اخیر ادامه داده و روند فیلمسازی و اکران را زنده نگه داشته، همین جریان بوده است.
«غریب» محمدحسین لطیفی را شاید بتوان مهم‌ترین فیلم این جریان در جشنواره امسال نامید. فیلمی درباره دوران فرماندهی شهید محمد بروجردی در منطقه کردستان که با بازی بابک حمیدیان ماجراهای این فرمانده سپاه را در منطقه غرب، پیش از آغاز جنگ روایت کرده است. «هم‌آهنگ» بهروز شعیبی و «سووشون» نرگس آبیار دیگر تولیدات پرسروصدای سینمای موسوم به ارزشی و ارگانی در جشنواره امسال می‌توانند باشند.
«اسفند» دانش اقباشاوی دیگر فیلم این جریان است که به احتمال زیاد در صورت آماده شدن می‌توانست در جشنواره حضور داشته باشد. فیلمبرداری این فیلم که یکی از تولیدات سازمان هنری-رسانه‌ای اوج است و به مقطعی از حضور شهید علی هاشمی -معروف به سردار هور- در دوران جنگ ایران و عراق می‌پردازد، به گفته سازمان اوج، البته هنوز آغاز نشده است.
«سرهنگ ثریا» به کارگردانی لیلی عاج دیگر تولید سازمان اوج است که با محوریت پادگان اشرف جلوی دوربین رفته است. این سازمان امسال تلاش دارد فیلم سینمایی «دومین روز پاییز» را نیز با تمرکز بر زندگی شهید علی‌اکبر شیرودی به جشنواره چهل‌ویکم برساند. این فیلم به کارگردانی اردلان عاشوری جلوی دوربین رفته است.
«انقلاب ف» به کارگردانی سید سجاد قافله‌باشی در حوزه انقلاب و دفاع مقدس، «پالایشگاه» ساخته مهرداد خوشبخت با موضوع مهندسی جنگ، «سینما متروپل» به کارگردانی محمدعلی باشه‌آهنگر با محوریت حوادث انقلاب و دفاع مقدس، «نامیرا» ساخته شهریار بحرانی و «دست ناپیدا» به کارگردانی انسیه شاه‌‌حسینی از دیگر تولیدات نهادهای فرهنگی-هنری دولتی در سال جاری هستند.
«اتاقک گلی» به ‌کارگردانی محمدعلی عسگری درباره نجات یک دختر کرد از دست منافقین و «ارس» به‌کارگردانی برادران ارک درباره رشادت سه مرزبان در هشتاد سال پیش نیز از نگاه بسیاری از سینمادوستان می‌توانند جذابیت‌های لازم را برای حضور در جشنواره پیش‌رو داشته باشند.
تکرار تجربه روزهای طلایی جشنواره
اگر فیلم‌های فیلمسازان مستقل هم تا پایان مهلت ارسال فیلم‌ها آماده شوند، می‌توان گفت که در این جریان هم فیلم‌های کنجکاوی‌برانگیزی -برای رونمایی در زمان جشنواره- وجود خواهد داشت که می‌شود انتظارشان را کشید. مثلا «سمفونی باران»، دهمین فیلم علیرضا امینی، سازنده فیلم‌های «دانه‌های ریز برف»، «انتهای خیابان هشتم» و «هفت دقیقه تا پاییز»؛ «آتش بس ۳» تهمینه میلانی که می‌تواند بعد از سال‌ها این فیلمساز جنجالی را به جشنواره برساند؛ «دست تنها»ی امیرحسین ثقفی که برای دوستداران سینمای نامتعارف این فیلمساز فیلم کنجکاوی‌برانگیزی می‌تواند باشد؛ و «درخت نبرد» علی ژکان که از زمان نمایش «مادیان» به بعد همواره کارگردان محبوب و جذابی بوده، اما هیچ‌گاه نتوانسته توقعات ایجادشده را پاسخ گوید، همگی فیلم‌های جذابی هستند که می‌توانند برای سینمادوستانی که در تمام این سال‌ها کارنامه فیلمسازان محبوب‌شان را به دقت پی گرفته‌اند، یک بار دیگر تجربه روزهای طلایی جشنواره را تکرار کنند.
«حدود ساعت ۸ صبح» منوچهر هادی؛ «دقیقه نود» محمد حمزه‌ای؛ «توتو»ی محمد ابراهیم عزیزی؛ «کت چرمی» حسین میرزامحمدی؛ «استاد» عماد حسینی؛ «پروانه ها فقط یک روز زندگی می‌ کنند» محمدرضا وطن‌‌دوست و «خاطرات بندباز» حامد رجبی دیگر فیلم‌های کنجکاوی‌برانگیز این فهرست هستند. در این میان، برخی فیلم‌ها نیز از جشنواره چهلم بازمانده‌اند که از بین آن‌ها می‌توان به «مست عشق» حسن فتحی با بازی شهاب حسینی و پارسا پیروزفر، «کابل؛ پلاک ۱۰» نوید محمودی با حضور الناز شاکردوست و پدرام شریفی، «پیرپسر» اکتای براهنی با نقش‌آفرینی لیلا حاتمی و حامد بهداد و البته «رگ‌های آبی» جهانگیر کوثری درباره فروغ فرخزاد اشاره کرد.