وقتی صحبت از عروسک می‌شود، بیش‌تر آدم‌ها یاد اسباب بازی‌هایی می‌افتند که کودکان به دست می‌گیرند، اما همیشه این‌گونه نیست. کودکی دهه ۵۰،۶۰،۷۰،۸۰ و حتی دهه۹۰ با عروسک‌هایی شکل گرفته که هدفشان آموزش در کنار سرگرمی بوده، حتی گاهی اوقات این برنامه‌ها برای بزرگسالان هم جذاب است.

احتمالا شما هم این ترانه را شنیده و گاهی زمزمه کرده باشید. «خونه مادربزرگه هزارتا قصه داره، خونه مادربزرگه شادی و غصه داره. خونه مادربزرگه حرفای تازه داره، خونه مادربزرگه گیاه و سبزه داره، دل وقتی مهربونه، شادی میاد میمونه خوشبختی از رو دیوار، سر می‌کشه تو خونه.» این ترانه شما را به یاد چه چیزی می‌اندازد جز قصه و کودکی و تلویزیون. برنامه‌ای که نقش اول‌هایش عروسک بودند. البته به مرور زمان و در هر دوره‌ای عروسک‌هایی آمدند که محبوبیتشان وصف نشدنی است. از کپل و نارنجی «شهر موش‌ها» گرفته تا بچه و پشه «مهمونی».
به بهانه پخش دوسریال عروسکی که اتفاقا هیچ کدام هم مناسب کودکان نیستند، نگاهی به محبوب‌ترین برنامه‌های عروسکی از دهه ۶۰ تا کنون پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.

برنامه	نام عروسک‌ها	کارگردان	سال تولید	پلتفرم	توضیحات
«مدرسه موش‌ها»	کپل، نارنجی، دم باریک، معلم، عینکی، خوش‌خواب،گوش دراز	مرضیه برومند، سیما ایلخان	۱۳۶۰	تلویزیون	چند موش در یک مدرسه در حال تحصیل هستند
«هادی و هدی»	هادی و هدی، پدر، مادر، آق‌بابا	اردشیر کشاورزی، ساسان امیرپور	۱۳۶۴	تلویزیون	هادی و هدی
«شهر موش‌ها۱» «شهر موش‌ها ۲»	نارنجی کپل، دم باریک، عینکی به همراه همسران و فرزندانشان و اسمش را نبر	مرضیه برومند	۱۳۶۴ ۱۳۹۳	سینما	اهالی شهر موش‌ها همان عروسک‌هایی بودند که در «مدرسه موش‌ها» حضور داشتند و در فصل دوم نیز همان افراد سنشان بالا رفت و حالا عروسک‌هایی که به این مجموعه اضافه شدند.
«چاق و لاغر»	چاق و لاغر	مسعود رسام ساسان‌امیرپور کامبیزصمیمی‌مفخم حسن زارعی امیر قهرایی	۱۳۶۵	تلویزیون	یکی از خاطره انگیزترین زوج‌های تلویزیون کشورمان چاق و لاغر هستند. در روزگاری که کمتر چیز دندان گیری برای سرگرمی پیدا می‌شد، این دو شخصیت عروسکی به خوبی دهه شصتی‌ها را سرگرم کردند. این زوج خنگ و کله‌پوک ابتدا سال ۶۵ در قاب تلویزیون ظاهر شدند.
«خونه مادربزرگه»	مادربزرگه، هاپو کومار، مخمل، مراد، آقا حنایی و گل‌باقالی خانوم، نوک‌سیاه و نوک‌طلا، نبات و حلزون	مرضیه برومند	۱۳۶۶	تلویزیون	مجموعه تلویزیونی عروسکی بود که از سال ۱۳۶۶ و به کارگردانی مرضیه برومند و تهیه‌کنندگی سید حسن بنی‌طبا و عکاسی سر صحنه رحیم جلودار ساخته شد.
«گلنار»	خاله قورباغه، خرس قهوه‌ای	کامبیز پرتوی	۱۳۶۷	سینما	لنار با پدربزرگ و مادربزرگش زندگی می‌کند. روزی به کنار چشمه می‌رود تا آب بیاورد. باد دستمال آبی او را، که یادگار مادرش است، با خود می‌برد. گلنار در پی دستمال به جنگل می‌رود و راه را گم می‌کند و گرفتار خاله خرسه می‌شود. خرس‌ها او را برای انجام کارهای روزانه و پختن کلوچه پیش خود نگه می‌دارند. پدربزرگ و مادربزرگ به کمک اهالی به دنبال گلنار می‌گردند، اما او را نمی‌یابند.
«سنجد»	سنجد		۱۳۷۱	تلویزیون	سنجد خبرنگاری بود که آخرین بار در برنامه «خندوانه» حاضر شد.
«کلاه‌قرمزی و پسرخاله » «کلاه‌قرمزی و سروناز » کلاه‌قرمزی و بچه‌ننه »	در سری اول این مجموعه سینمایی عروسک‌های کلاه قرمزی و پسر خاله به شهرت رسیدند و در سری‌های بعدی این مجموعه، سروناز هم به این مجموعه اضافه شد اما جزو عروسک‌هایی بود که مانند کلاه قرمزی ماندگار نشد. در فصل سوم هم بچه به این مجموعه اضافه شد و بعدها پیرو همین سه گانه سینمایی، مجموعه تلویزیونی ساخته شد که به آن عروسک‌هایی مانند دیوی، آقای همساده، فامیل دور، جیگر و ببعی اضافه شدند.	ایرج طهماسب	۱۳۷۳ ۱۳۸۱ ۱۳۹۱	سینما	کلاه‌قرمزی اولین بار در مجموعه‌ای تلویزیونی به نام «سقائک و شانه‌به‌سر دانا»در سال ۱۳۶۰ و سپس با ظاهری جدید در برنامه «جغجغه و فرفره» ظاهر شد که در ابتدای دهه ۱۳۷۰ پخش می‌شد.
«قصه‌های تابه‌تا»	زی‌زی گولو	مرضیه برومند	۱۳۷۳	تلویزیون	مجموعه شخصیت محوری سریال عروسکی است به نام «زی‌زی گولو آسی پاسی دراکوتا تابه‌تا»که از یک سیاره ناشناخته به زمین آمده و مهمترین توانایی او این است که با خواندن وِرد «زی‌زی گولو آسی پاسی دراکوتا تابه‌تا»، کارهای خارق‌العاده انجام می‌دهد و علاقه زیادی به حضور در کنار نوشیدنی‌ها به عنوان گارنیش دارد. این سریال در میان کودکان و نوجوانان ایران و حتّی رده سنّی بزرگسال شهرت و محبوبیت زیادی پیدا کرد به گونه‌ای که واژه «زی‌زی گولو» به فرهنگ گفتاری مردم نیز راه یافت.
«مجید دلبندم»	مجید	رضا عطاران	۱۳۷۷	تلویزیون	شخصیت «مجید دلبندم» در این مجموعه از شخصیت مجید در سیب خنده الهام گرفته شده و در مورد دو برادر به نام های رضا و مجید و خواهرشان معصومه است. رضا با دیدن قسمت آخر سریال «سیب خنده» دلش برای مجید تنگ می شود و مجسمه‌ای از مجید می سازد. مجسمه خود به خود زنده می شود و ماجراهای مختلف را رقم می زند.
«رنگین کمان»	چرا پنگول	علی‌اکبر ذاکری	۱۳۸۰ ۱۳۸۷	تلویزیون	چرا اولین‌بار در سال ۱۳۸۰ روی آنتن شبکه پنج سیما رفت و دقیقا هفت سال بعد عروسک پنگول روی آنتن رفت و جای چرا را گرفت.
«خندوانه»	جناب‌خان	رامبد جوان	۱۳۹۵	تلویزیون	جناب خان، تنها عروسک برنامه «خندوانه» است که محمد بحرانی به جای او صحبت می‌کند،
«مهمونی»	پشه، قیمه خانم، مگسی، دی‌جی، کته، بچه،	ایرج طهماسب	۱۴۰۱	شبکه نمایش‌خانگی	این مجموعه برای اولین‌بار در نوروز امسال به نمایش درآمد و پس از گذشت چند قسمت شخصیت روحی نیز به این مجموعه اضافه شد.